Στέκεται αγέρωχο μπροστά στον χρόνο. Τι κι αν μετρά ήδη πάνω από 120 χρόνια ζωής. Ίσως και παραπάνω. Η σεμνή επιγραφή στο πλάι καλωσορίζει τον επισκέπτη: Λαογραφικό Μουσείο Κερασόβου.

Ενα πέτρινο κτίριο- δημιούργημα των περίφημων κτιστάδων των Μαστοροχωρίων στην περιοχή, είναι το καμάρι του Κερασόβου (Αγίας Παρασκευής), του μεγαλύτερου χωριού του δήμου Κόνιτσας. Το Λαογραφικό Μουσείο δημιούργησαν οι ίδιοι οι κάτοικοι του χωριού πριν από οκτώ χρόνια με την ενίσχυση του Δήμου Κόνιτσας. Όλες οι οικογένειες του χωριού είχαν κάτι να προσφέρουν στο μουσείο τους: Παλιούς αργαλειούς, υπέροχες παραδοσιακές στολές, πατροπαράδοτα σκεύη, αλλά και αιωνόβιες επιστολές από τα ξενιτεμένα αδέλφια στην Αμέρικα- στη φτωχομάνα Ήπειρο τα συρτάρια στα χωριά είναι γεμάτα από δακρυσμένα γράμματα...

«Φτιάξαμε το μικρό αυτό μουσείο για να στεγάσουμε την ιστορία μας, τις αναμνήσεις, τους καημούς μας, αλλά και τη λεβεντιά του χωριού μας» λέει στο Αθηναϊκό/ Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο πρόεδρος της κοινότητας του Κερασόβου Παντελής Γαλάνης. «Δεν υπάρχει οικογένεια που να μην έφερε κάτι δικό της, κάτι ξεχωριστό, αντικείμενα πολύτιμα για την ίδια που ίσως για κάποιους ξένους να μην λένε τίποτα. Στο μουσείο μας καταθέσαμε τις καρδιές μας».

Ίσως τα λόγια του Παντελή Γαλάνη να ακούγονται γλαφυρά, υπερβολικά, «χωριάτικα», θα έλεγαν κάποιοι κακεντρεχείς. Τοκτίσμα όμως που φιλοξενεί το Λαογραφικό Μουσείο Κερασόβου κρύβει μια μοναδική ιστορία. Μια ιστορία που θυμίζει την ιστορία του τόπου μας. «Χτίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα όταν η Ήπειρος και το Κεράσοβο ήταν υπό Οθωμανική κατοχή» λέει στο ΑΠΕ- ΜΠΕ η Λίτσα Τζίνα, που μας ξεναγεί στο Μουσείο. «Το έχτισε ο τότε Οθωμανός μπέης ως διοικητήριο (Κούλα). Με την απελευθέρωση της περιοχής της Κόνιτσας από τους Τούρκους, τον Φεβρουάριο του 1913, οι εξεγερμένοι κάτοικοι μετέτρεψαν το Οθωμανικό Διοικητήριο σε σχολείο. Το πρώτο ελεύθερο σχολείο της περιοχής» λέει με υπερηφάνεια η Λίτσα Τζίνα.

Τα χρόνια πέρασαν, η ιστορία του τόπου μας πέρασε μέσα από συμπληγάδες. Ήρθε η γερμανο-ιταλική κατοχή. Το σχολείο έδωσε τη θέση του σε ένα κολαστήριο: Έγινε η έδρα της ιταλικής κατοχικής διοίκησης όπου κρατούνταν και βασανίζονταν οι συλληφθέντες Κερασοβίτες αντάρτες. Ανταρτοχώρι το Κεράσοβο έμελε να τιμωρηθεί για την απελευθερωτική δράση των κατοίκων του. Αλλά και μετά την απελευθέρωση, η «λειτουργία» του κτίσματος δεν άλλαξε στα χρόνια του εμφυλίου. Διαβάζουμε στην επιγραφή που βρίσκεται στην είσοδο του Λαογραφικού Μουσείου: «Στα σκοτεινά χρόνια του εμφυλίου, από το 1944 ως το 1949, το κτίριο συνέχισε να λειτουργεί ως φυλακή και βασανιστήριο για τους Αριστερούς και τους συγγενείς τους».

Μετά το τέλος του εμφυλίου το κτίριο έγινε και πάλι σχολείο ως το 1953 και μετά ...αποθήκη της Αγροτικής Τράπεζας για να εγκαταλειφθεί στην τύχη του, βορά στη φθορά του χρόνου. Σχεδόν 35 χρόνια μετά, το 1987, η νεολαία του Κερασόβου έριξε την ιδέα της αποκατάστασης του ιστορικού κτιρίου.

Η Αδελφότητα των Κερασοβιτών σε συνεργασία με τον τοπικό Συνεταιρισμό ξεκίνησαν τις εργασίες ανοικοδόμησης του κτιρίου με έργα τοιχοποιίας εν μέσω μεγάλων δυσκολιών, λόγω εδαφολογικών προβλημάτων, κατολισθήσεων κλπ. Οι εργασίες αποκατάστασης ολοκληρώθηκαν με τη βοήθεια του Δήμου Κόνιτσας το 2009 και έναν χρόνο αργότερα εγένετο Λαογραφικό Μουσείο. Η ιστορία ενός μουσείου διαφορετικού από όλα τα άλλα...

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Φωτογραφίες: konitsa.gr

Το συγκρότημα του γένους των Τρουπάκηδων – Μούρτζινων, μια τυπική οχυρωμένη κατοικία καπετάνιου της Εξω Μάνης της εποχής της Τουρκοκρατίας στην παλαιά Καρδαμύλη, αποκαταστάθηκε πρόσφατα από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού & Αθλητισμού, φιλοδοξώντας να αποτελέσει ταυτόχρονα χώρο εκπαίδευσης, αλλά και αναλογισμού της κοινωνικής συγκρότησης της περιοχής στη διάρκεια μιας μακράς περιόδου.

Βασικός άξονας της έκθεσης αποτελεί η διευρυμένη αποκωδικοποίηση των εννοιών που περικλείει ο όρος “Οχυρό”. 

Καρδαμύλη: Το παραμυθένιο διαμάντι της μεσσηνιακής Μάνης

Στόχος του εγχειρήματος είναι η διερεύνηση των επιμέρους δομών (αρχιτεκτονικών, κοινωνιολογικών και ανθρωπολογικών) που σχετίζονται με την ιστορική γενεαλογία του οικισμού και η μεταφορά τους σε σύγχρονες εικαστικές προτάσεις (ζωγραφική, γλυπτική, εγκαταστάσεις, video, φωτογραφία, επιτελέσεις, αρχειακές παραθέσεις). 

Η οχύρωση, απαραίτητη αμυντική μέθοδος έναντι του επαπειλούμενου κινδύνου, συνυφασμένη με την γεωπολιτική και γεωλογική ιδιαιτερότητα της τοποθεσίας, συγκροτεί ένα ενιαίο σύνολο από υπέργεια και υπόγεια έργα που συνδέονται μεταξύ τους με πλέγματα πολιτισμικών αλληλεπιδράσεων. Η βιοπολιτική της οχύρωσης ως πράξη άμυνας σε συνδυασμό με το ενέργημα του καταφυγίου ως χωρικότητα προστατευμένης διαβίωσης, συνθέτουν μια σειρά από υβριδικά μοντέλα που αναλύουν τον καθημερινό βίο στο πλαίσιο μιας επισφαλούς ανθρωπογεωγραφίας.

Ζητήματα όπως η οικιστική αυτονομία, η πατριαρχική οικογένεια ως κυρίαρχη κοινωνική δομή της εποχής, τα φεουδαρχικά κρησφύγετα, οι αμυντικοί μηχανισμοί, η σύνθετη αρχιτεκτονική τυπολογία του συγκροτήματος και οι ύστερες επεμβάσεις αποκατάστασης αποτελέσαν μερικά από τα διεπιστημονικά δεδομένα που συνέθεσαν το πεδίο έρευνας και έμπνευσης για τους 16 συμμετέχοντες εικαστικούς καλλιτέχνες και αρχιτέκτονες. Οι προσκεκλημένοι καλλιτέχνες φιλοξενήθηκαν για 4 ημέρες στην Καρδαμύλη από την Πέμπτη 12 έως την Κυριακή 15 Απριλίου. Εκεί ενημερώθηκαν από την έφορο, αρχαιολόγους, ιστορικούς μελετητές και αρχιτέκτονες που συμμετείχαν στην αποκατάσταση και σημερινή χρήση του μνημείου. Η εργαστηριακού τύπου διαμονή (residency) ήταν προσβάσιμη από την τοπική κοινωνία της Μάνης ώστε το κοινό να συμμετέχει ενεργά στις συζητήσεις και στην ερευνητική μεθοδολογία των καλλιτεχνών.

Kardamili Project

Το “Kardamili Project” είναι μια πλατφόρμα σύγχρονης τέχνης που δραστηριοποιείται συστηματικά στην ευρύτερη περιοχή της Καρδαμύλης Μεσσηνίας. Με ερευνητικό πεδίο το συγκεκριμένο χωριό της Μάνης κάθε διοργάνωση επικεντρώνεται σε θεματικές που προσφέρουν αλληλεπιδράσεις με την ιδιαιτερότητα του τοπίου, το οικιστικό συμβάν, την κοινωνική συνοχή, την τοπική ανθρωπογεωγραφία. Η πλατφόρμα ιδρύθηκε το 2006 με πρωτεργάτη τον εικαστικό καλλιτέχνη Θεόδωρο Ζαφειρόπουλο, επίκουρο καθηγητή ΕΜΠ, τελεί υπό την αιγίδα των πολιτιστικών δραστηριοτήτων του Δήμου Δυτικής Μάνης και υποστηρίζεται από φορείς, ιδιώτες και κατοίκους της περιοχής. Συνεργαζόμενο με καλλιτέχνες, επιμελητές, αρχιτέκτονες, θεωρητικούς και πολιτικούς επιστήμονες το “Kardamili Project” είναι ένα πειραματικό πολιτιστικό εγχείρημα που με εκθεσιακές δραστηριότητες και προγράμματα φιλοξενίας (residency) επιχειρεί να συστήσει και να δημιουργήσει υπέρ-τοπικούς επικοινωνιακούς διαύλους με την σύγχρονη καλλιτεχνική πρακτική.

Μέχρι σήμερα στο πλαίσιο του “Kardamili Project” έχουν γίνει οι εξής διοργανώσεις σύγχρονης τέχνης: Το 2006 διοργανώθηκε η έκθεση με τίτλο “Opposite Choice / Αντίστροφη επιλογή” (επιμέλεια: Λίνα Τσίκουτα) στο παλιό δημοτικό σχολείο Καρδαμύλης Το 2007 διοργανώθηκε η έκθεση- περίπατος με τίτλο “TransMission / ΕκΠομπή” (επιμέλεια: Μαρίνα Λαγού) στο παλιό δημοτικό σχολείο Καρδαμύλης και σε πολλά σημεία μέσα στο χωριό (καταστήματα, εστιατόρια, ξενοδοχεία, ερειπωμένα κτήρια). Το 2010 διοργανώθηκε το residency – έκθεση με τίτλο “Legitimate Possession / Θεμιτή Κατοχή” (επιμέλεια: Θεόδωρος Ζαφειρόπουλος) σε κεντρικό εγκαταλελειμμένο ζαχαροπλαστείο με σειρά υπαίθριων διαλέξεων και επιτελεστικών ομιλιών.

Το 2012 διοργανώθηκε από την ομάδα “Φιλοπάππου” το residency με τίτλο “OffShore” στην βραχονησίδα Μερόπη που βρίσκεται 400 μ. από την ακτή της Καρδαμύλης. Η έκθεση με τίτλο “Οχυρό” αποτελεί το 5ο μέρος μιας σειράς καλλιτεχνικών δράσεων με στόχο την προβολή, την ανάπτυξη, την έρευνα και τον πολιτιστικό αναστοχασμό, με πρωτογενές υλικό την επιθυμία επιστροφής σε μια μικρή κοινότητα της μεθορίου.

Συμμετέχοντες καλλιτέχνες και αρχιτέκτονες:

Αρβανίτης Νίκος, Βελώνης Κωστής, Γεροδήμος Βασίλης, Γιαννίση Φοίβη, Γρηγοριάδης Γιάννης, Γυπαράκης Γιώργος, Ισιδώρου Γιάννης, Ιωαννίδης Κώστας, Κοτιώνης Ζήσης, Μπασσάνος Κώστας, Παπακωνσταντίνου Νίνα, Παππά Νίνα, Τσώλης Κώστας, Χανδρής Παντελής, Χριστόπουλος Κώστας, Ψυχούλης Αλέξανδρος.

Πηγή: www.culturenow.gr

Συνολικά 1.290 αρχαία αντικείμενα που χρονολογούνται από την τελική Νεολιθική Εποχή (περίπου 3000 π.Χ.) ως τον 10ο αιώνα μ.Χ., θα αποτελούν τη μόνιμη έκθεση των κινητών ευρημάτων στη στάθμη -1 του Μουσείου Ακρόπολης.

Aυτό έγινε γνωστό στο Συμβούλιο Μουσείων, τα μέλη του οποίου έδωσαν ομόφωνα το «πράσινο φως» στη σχετική μουσειολογική και μουσειογραφική μελέτη.

Αγάλματα θεοτήτων, πορτρέτα, προτομές αθλητών

Η παρουσίασή τους σε μια ειδική προθήκη-«σχισμή» που θα περιτρέχει τους τοίχους του υπογείου για περίπου 35 μέτρα, αλλά και οι εκπλήξεις που θα συναντούν οι επισκέπτες κατά την περιήγησή τους στον χώρο της ανασκαφής, (όπως η προθήκη - προσομοίωση ενός μεταλλικού και διάτρητου πηγαδιού με τα αντικείμενα, όπως ακριβώς βρέθηκαν στο αυθεντικό πηγάδι ή η ημιϋπαίθρια «αίθουσα» επιφάνειας 76 τ.μ. όπου θα παρουσιάζονται, μεταξύ άλλων, αγάλματα θεοτήτων, πορτρέτα και προτομές αθλητών, φιλοσόφων και εύπορων αστών), υπόσχονται να δώσουν προστιθέμενη αξία στο περίφημο μουσείο.

Κι αυτό γιατί θα αναδεικνύει, πέρα από τα αριστουργήματα της αρχαϊκής και κλασικής περιόδου που εκτίθενται στις αίθουσές του, την καθημερινότητα των κατοίκων της περιοχής που έζησαν σε διάφορες εποχές. Με άλλα λόγια την πραγματική ζωή που συντελέστηκε σε αυτήν.

Ενσωματώνεται η ανασκαφή στο Μουσείο

«Δεν έχουμε μια ανασκαφή την οποία στεγάσαμε. Έχουμε ενσωματώσει μια ανασκαφή στην αρχιτεκτονική του Μουσείου ως έκθεμα. Είναι μια ολίγον ασυνήθιστη αντίληψη, η οποία όμως δεν είναι σχήμα λόγου, αλλά ήταν αναγκαίο να γίνει για να μπορεί η ανασκαφή να δεθεί με το Μουσείο Ακρόπολης», δήλωσε ο πρόεδρός του, Δημήτρης Παντερμαλής, που παραβρέθηκε στη συνεδρίαση του Συμβουλίου Μουσείων, μαζί με τους συνεργάτες του, αρχαιολόγο Σταματία Ελευθεράτου και αρχιτέκτονα Ελένη Σπάρτση.

«Όταν είχαμε παρουσιάσει το συνολικό εκθεσιακό πρόγραμμα του μουσείου είχαμε πει ότι μπορεί η ανασκαφή να ήταν ένα τεράστιο εμπόδιο για την πρόοδο των εργασιών, στο τέλος όμως απέβη μια ευλογία, διότι το μουσείο στεγάζει κυρίως αριστουργήματα, αλλά η ζωή δεν αποτελείται μόνο από τις μεγάλες στιγμές της αρχαϊκής και της κλασικής Αθήνας. Είναι κι αυτά τα ταπεινά ευρήματα της καθημερινότητας που δίνουν μια ανάγλυφη εικόνα» ανέφερε ο κ. Παντερμαλής.

«Με τα 1.290 ευρήματα, δεν βομβαρδίζεις τον επισκέπτη. Tου δίνεις μια εντύπωση. Η αντίληψή μας ήταν να μην δημιουργηθεί μέσα στην ανασκαφή ένας παραδοσιακός εκθεσιακός χώρος, αλλά ένας ανοιχτός εκθεσιακός χώρος, ο οποίος να είναι συμβατός με την ανασκαφή και να επιτρέπει στον επισκέπτη να κάνει αυτή την εναλλαγή. Να βλέπει δηλαδή τα ερείπια και μετά να κάνει τον περίπατο σε αυτή τη ‘σχισμή', που δεν θα είναι μια βιτρίνα από πάνω ως κάτω, αλλά ένα ‘άνοιγμα', στο οποίο μπορεί να ρίχνει ‘ματιές' που αποκαλύπτουν τι είχε αυτή η ανασκαφή».

«Είναι ένα ωραίο αποτέλεσμα. Έχουμε ένα μουσείο που όλοι καμαρώνουμε και τώρα, συμπληρωμένο με τον χώρο της ανασκαφής, θα μετρήσει ακόμα περισσότερο για το μέλλον», τόνισε από την πλευρά της η γενική γραμματέας του ΥΠΠΟΑ, Μαρία Ανδρεαδάκη - Βλαζάκη, προσθέτοντας ότι «αυτό που φάνηκε ως μειονέκτημα, καταφέρατε να το κάνετε συγκριτικό πλεόνασμα. Κάποιος που θα επισκεφτεί το Μουσείο Ακρόπολης - και ίσως δεν θα του φτάνει μια μέρα - θα βλέπει από ψηλά τους θεούς και τις λατρείες και μετά θα κατεβαίνει στην καθημερινή ζωή. Γιατί δεν καλύπτονται μόνο τα χριστιανικά χρόνια, αλλά τονίζονται επίσης η κλασική αρχαιότητα και ψήγματα της αρχαϊκής και της μυκηναϊκής περιόδου».

Όπως έχει ορίσει και η υπουργική απόφαση που ακολούθησε την ομόφωνη γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ) τον περασμένο Μάρτιο, και αφορούσε την ανάδειξη και διαμόρφωση της εν λόγω ανασκαφής σε επισκέψιμο αρχαιολογικό χώρο, για την περιήγηση των επισκεπτών θα χρησιμοποιηθούν αρχαίοι δρόμοι (οι οποίοι δεν διατηρούν τα αυθεντικά οδοστρώματά τους), γεγονός που θα ενισχύει τη βιωματική εμπειρία, μεταλλικοί διάδρομοι και μεταλλικές εξέδρες, μέσω των οποίων θα κατευθύνονται στα σημαντικότερα οικοδομήματα και στην έκθεση κινητών ευρημάτων.

Εποπτικό υλικό και κείμενα θα διευκολύνουν την παρακολούθηση της εκθεσιακής αφήγησης, που διακρίνεται σε δύο μεγάλες εκθεσιακές/χρονολογικές ενότητες και ακολούθως σε 21 θεματικές ενότητες.

• Στην πρώτη εκθεσιακή/χρονολογική ενότητα με τίτλο «Πριν από την ένταξη στην πόλη» παρουσιάζεται η περιοχή από το 3000 π.Χ. περίπου, εποχή που έχουμε τις πρώτες ενδείξεις ανθρώπινης παρουσίας, έως το 480 π.Χ., περίοδο ένταξης της περιοχής στο τειχισμένο τμήμα της πόλης και της πολεοδομικής της οργάνωσης.
• Η 2η εκθεσιακή/χρονολογική ενότητα ονομάζεται «Από τη ζωή στην πόλη» και δείχνει όψεις της καθημερινής ζωής των κατοίκων που έζησαν στην αρχαία γειτονιά από τα τέλη του 5ου αι. π.Χ., εποχή πολεοδομικής οργάνωσης της αρχαίας Αθήνας, έως και τις αρχές του 13ου αι. μ.Χ., οπότε εγκαταλείφθηκε οριστικά.

Ο κ. Παντερμαλής διευκρίνισε, τέλος, ότι δεν θα υπάρχει διακριτό εισιτήριο για τη στάθμη -1 του Μουσείου, αλλά το πιθανότερο είναι να αυξηθεί λίγο το εισιτήριο (που τώρα είναι 5 ευρώ) ώστε να περιλαμβάνει όλους τους χώρους, συμπεριλαμβανομένης της ανασκαφής. Η οποία, σύμφωνα με δηλώσεις που είχε κάνει ο ίδιος στα όγδοα γενέθλια του Μουσείου Ακρόπολης, αναμένεται να εγκαινιαστεί ως ένας επισκέψιμος αρχαιολογικός χώρος στα αμέσως επόμενα γενέθλια, δηλαδή τον Ιούνιο του 2019.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ