Χτισμένο σε μια πανέμορφη ημιορεινή τοποθεσία στην άκρη ενός μικρού λεκανοπεδίου σε υψόμετρο 480 μέτρων στα νότια του Νομού Ηρακλείου στην Κρήτη το χωριό Καλάμι στέκει σήμερα έρημο και εγκαταλελειμένο. Απέχει οδικώς από το Ηράκλειο 78 χλμ, από την Άνω Βιάννο 14 χλμ και από την Ιεράπετρα 31 χλμ.
youtube caption by Sarantos Nikos
Το Καλάμι πιθανολογείται ότι ιδρύθηκε στα τέλη της ενετοκρατίας και τις αρχές της τουρκοκρατίας και μέχρι τη δεκαετία του 1970 ήταν ένα πυκνοκατοικημένο χωριό. Στα μέσα της ίδιας δεκαετίας ξεκίνησε η σταδιακή εγκατάλειψη και οι μόνιμοι κάτοικοι κατέβηκαν προς τα νότια παράλια, ψάχνοντας μια καλύτερη τύχη στην Ψαρή φοράδα και την Άρβη, στις θερμοσκοπικές καλλιέργειες και κάποιοι άλλοι έφυγαν προς τα αστικά κέντρα.
video by Sarantos Nikos
Όποιος επισκέπτεται σήμερα το Καλάμι μπορεί να καταλάβει ότι ο χρόνος έχει σταματήσει σε εκείνα τα χρόνια. Σπίτια κουφάρια, ανοιχτές πόρτες, πεταμένα ρούχα και έπιπλα μαρτυρούν τη "βιασύνη" κάποιων να μετακομίσουν.
youtube caption by Sarantos Nikos
INFO: Το 1929 ανεγέρθηκε το πρώτο πετρελαιοκίνητο ελαιοτριβείο στο χωριό. Το εργοστάσιο αυτό αποτέλεσε σταθμό προόδου και η περιοχή που ήταν και είναι ελαιοπαραγωγική, παρήγε ελαιόλαδο με νέο σύστημα και άνεση. Το 1931 ιδρύθηκε και δεύτερο, υδροκίνητο αυτή τη φορά, ελαιουργικό εργοστάσιο, γιατί το ένα μόνο δεν επαρκούσε για τις ανάγκες των κατοίκων. Την ίδια εποχή λειτουργούσε και υδροκίνητος αλευρόμυλος. Μεγάλη άνθιση επίσης γνώρισαν όλων των τα επαγγέλματα, πολλά από τα οποία σήμερα έχουν εκλείψει. Μεταξύ αυτών υπήρχε σωμαράς, ντενεκετζής, χαρκιάς, τσαγκάρης, ράφτης, μαμμή και πολλά άλλα. Ξεχωριστή θέση κατείχε το παντοπωλείο που πουλούσε, ανάμεσα στα άλλα είδη, εκλεκτά υφάσματα από την Αθήνα και το Ηράκλειο κι έρχονταν άνθρωποι από όλο το δήμο για να ψωνίσουν. Στα χρόνια της γερμανικής κατοχής ολόκληρος ο δήμος Βιάννου έζησε το δράμα της καταστροφής.
Το 1949 έφτασε στο Καλάμι συνεργείο ανοικοδόμησης, αποτελούμενο από πέντε Ελβετούς, οι οποίοι οικοδόμησαν πολλές κατεστραμμένες κατοικίες. Το σπουδαιότερο όμως έργο, που έγινε τότε στην περιοχή, ήταν η κατασκευή υδραγωγείου με σιδεροσωλήνες και τσιμενταγωγό. Την ίδια χρονιά έγινε και η διάνοιξη της αμαξιτής οδού Βιάννου-Συκολόγου.
Το 1952 έγινε η διάνοιξη του δρόμου Συκολόγου-Γδοχίων και επικοινώνησε πλέον οδικώς το χωριό με την Ιεράπετρα. Μέχρι τότε, ο μοναδικός δρόμος που υπήρχε για την Ιεράπετρα, ήταν ένα λιθόστρωτο μονοπάτι που είχε φτιαχτεί επί τουρκοκρατίας. Το οδικό δίκτυο για Ηράκλειο και Ιεράπετρα βελτιώθηκε μετά τη δεκαετία του ’60, όταν ασφαλτοστρώθηκαν οι δρόμοι μέχρι το Καλάμι.
Με πληροφορίες από wikipedia.org
